Gioan, ông là ai ?
Tôi là một ngư phủ ở hồ Galilê, con ông Dêbêđê, người vùng Bếtsaiđa.
Tôi được Thầy Giêsu gọi khi đang vá lưới với cha trong thuyền (Mc 1, 20).
Tôi là người khá nóng tính, nên có lần đã bực bội và phản ứng mạnh mẽ
khi có người ngoài nhóm trừ quỷ nhân danh Thầy Giêsu (Mc 9, 38).
Cũng có lần tôi định xin lửa bởi trời xuống đốt cháy một làng Samaria
chỉ vì họ không đón tiếp Thầy trò chúng tôi (Lc 9, 54).
Thầy Giêsu gọi hai anh em tôi là con của thiên lôi cũng đúng (Mc 3, 17).
Ngoài ra chúng tôi cũng có nhiều tham vọng khi theo Thầy Giêsu.
Có lần chúng tôi xin Thầy cho hai anh em ngồi hai bên tả hữu (Mc 10, 37).
Tôi biết mình nhiều lần làm cho Thầy buồn,
nhưng Thầy vẫn chịu đựng và yêu mến tôi cách đặc biệt.
Thầy cho tôi được vào số các môn đệ thân tín (Mc 5, 37; 9, 2; 14, 33).
Gioan, ông là ai ?
Nếu bạn muốn thì tôi xin tự nhận
tôi là người môn đệ được Thầy Giêsu mến thương.
Dĩ nhiên Thầy thương mọi môn đệ,
nhưng tôi vẫn cảm được tình thương đặc biệt Thầy dành cho tôi.
Trong bữa ăn tối, khi Thầy rửa chân cho môn đệ, tôi dám tự hào,
có ai được diễm phúc nằm gần ngực Thầy như tôi (Ga 13, 23. 25; 21, 20).
Tôi đã sống trọn vẹn với Thầy trong những giờ phút vượt qua.
Tôi đã cùng Phêrô vào dinh thượng tế (Ga 18, 15),
và đứng gần bên thập giá của Thầy để đón lời trăng trối (19, 26-27).
Tôi đã nhìn thấy tận mắt mũi giáo đâm cạnh sườn Thầy
khiến máu và nước chảy ra (19, 35).
Tôi cũng là người hốt hoảng chạy đến mộ lúc sáng sớm
khi nghe Maria Mácđala báo tin mất xác Thầy (20, 2).
Nhưng khi đi vào trong mộ, thấy các băng vải quấn xác Thầy còn để đó,
và khăn che đầu được cuốn lại và xếp gọn một bên (20, 7),
tôi được ơn soi sáng để hiểu ngay Thầy đã sống lại (20, 8),
bởi vì tôi chợt nhớ lúc Ladarô được hoàn sinh ra khỏi mồ,
anh còn bị lúng túng trong mớ khăn và băng vải (Ga 11, 44).
Tôi đã thấy và đã tin Thầy của tôi được Thiên Chúa phục sinh,
giải thoát Thầy khỏi phiến đá che mộ và đồ liệm xác vướng víu.
Tôi đã tin dù lần ấy tôi chưa gặp Thầy.
Sau này có lần tôi gặp lại thầy ở Biển Hồ quen thuộc (Ga 21, 2. 7).
Qua một đêm trắng tay, chúng tôi đánh được một mẻ cá lớn bất ngờ,
tôi cũng được ơn nhận ra Thầy trước tiên, và nói với Phêrô: Chúa đó!
Thật ra, tôi cũng chẳng hơn gì anh Phêrô,
nhưng vì Chúa thương tôi, nên đôi khi tôi bén nhậy hơn anh ấy.
Gioan, ông là ai ?
Tôi là một ngư phủ vùng Galilê, ít học, ít suy nghĩ chuyện cao siêu.
Nhưng tôi biết mình được một ơn mà nhiều người thèm muốn.
Đó là ơn được sống cận kề với Thầy Giêsu.
Thầy là một mầu nhiệm mà tôi nào có hiểu ngay từ đầu khi ở bên Thầy.
Nhờ được sống lâu, nhờ suy niệm dưới ánh sáng của Thánh Thần,
tôi thấy mình dần dần được đưa vào mầu nhiệm sâu hun hút và lôi cuốn.
Từ từ tôi nhận ra Thầy là ai: Thầy quá lớn lao nhưng lại rất gần gũi.
Tôi tin Thầy là Con Một Thiên Chúa, là Ngôi Lời, mang thần tính như Cha,
nhưng Ngôi Lời ấy đã mang xác thịt yếu đuối như tôi (Ga 1, 14).
Ngài đã ở bên chúng tôi như một người thầy, một người bạn.
Không ai đã thấy Thiên Chúa vinh quang bao giờ,
nhưng chúng tôi đã có thể thấy tận mắt và chiêm ngưỡng (1 Ga 1,1),
và tay chúng tôi có thể chạm đến một Thiên Chúa bằng xương bằng thịt.
Hạnh phúc khôn tả này, tôi không thể giữ riêng cho mình.
Tôi muốn loan báo cho anh em để hiệp thông và chung vui (1 Ga 1, 3-4).
Tôi muốn làm chứng về mầu nhiệm và muốn viết ra thành sách (Ga 21, 24).
Xin mọi người biết cho rằng mọi điều được viết là xác thực.
Tôi đã không làm chứng bằng cái chết như anh Phêrô,
nhưng tôi làm chứng bằng lời tôi viết.
Dù ai có nói gì về tôi, có ca ngợi về sự biến đổi kỳ diệu nơi tôi,
từ một kẻ nóng tính, háo danh, thô thiển,
đến một người đắm chìm trong chiêm niệm về một tình yêu quá lớn,
tôi cũng chỉ xin mình được mãi mãi nhìn nhận
như người được Thầy Giêsu mến thương.
Lm. Antôn Nguyễn Cao Siêu, S.J.
Bài suy niệm Tin Mừng Lễ Thánh Gioan Tông Ðồ, Tác giả sách Tin Mừng (27/12)
-------
THÁNH GIOAN: “THÁNH TÔNG ĐỒ VÀ THÁNH SỬ KHÔNG PHẢI LÀ CÙNG MỘT NGƯỜI”
Written by xbvn on Tháng Mười Hai 26th, 2024. Posted in Phụng vụ, Tâm linh, Tý Linh
Vào ngày 27 tháng 12, Giáo hội Công giáo mừng lễ “thánh Gioan Tông đồ và thánh sử”. Thánh Tông đồ và thánh sử có phải là cùng một người không? Và ai là “người môn đệ được Chúa Giêsu yêu mến” bí ẩn, người thường được đồng hóa với thánh Gioan Tông đồ ? Tại sao tên của ngài không bao giờ được nhắc đến? Cha Yves-Marie Blanchard (1) giải thích.
La Croix: Vào ngày 27 tháng 12, người Công giáo mừng lễ thánh Gioan, “tông đồ và thánh sử”. Đó là ai ?
Cha Yves-Marie Blanchard: Các nhà chú giải đã nghiên cứu rất nhiều về mối quan hệ giữa thánh Gioan Tông Đồ, mà tên của ngài xuất hiện trong tựa đề “Phúc Âm Chúa Giêsu Kitô theo thánh Gioan”, và “người môn đệ được Chúa Giêsu yêu mến”, mà bản văn về ngài nói rằng ngài là tác giả (Ga 21, 24). Chúng ta không biết tên của nhân vật trung tâm này, rất gần gũi với Chúa Giêsu, mà chứng tá của ngài làm cơ sở cho việc viết Tin Mừng. Tuy nhiên, ngài đóng vai trò hàng đầu: ngài ở dưới chân Thập Giá, ở đó Chúa Giêsu chỉ rõ ngài là người em thiêng liêng và là người thừa kế của Người bằng cách giao phó mẹ Người cho ngài, ngài là người đầu tiên thực hiện bước nhảy vọt đức tin vào buổi sáng Phục Sinh…
Trong khi tên của thánh Gioan Tông đồ không bao giờ xuất hiện trong bản văn. Chỉ có chương cuối đề cập đến “các con trai của ông Giêbêđê” (21, 2).
Chính Irênê thành Lyon, vào thế kỷ thứ 2, là người đầu tiên đồng hóa thánh Gioan với người môn đệ được yêu mến, vì lý do thần học chứ không phải lịch sử: cần phải khẳng định thẩm quyền tông đồ của Tin Mừng thứ tư, rất khác với ba Tin Mừng khác. Nói như thế, tôi không nghĩ rằng việc quy chiếu đến tông đồ là hoàn toàn tùy tiện. Cộng đoàn, được gọi của Gioan, ở Êphêsô, nơi Tin Mừng này xuất phát, chắc chắn có mối liên hệ với ngài.
Từ lâu đã có tranh luận về việc liệu thánh Irênê có đúng hay không. Ngày nay, đa số các nhà chú giải đều đồng ý rằng vị Tông Đồ và người môn đệ vô danh, nguồn gốc của Tin Mừng, là hai người khác nhau. Chúng ta cũng biết rằng có lẽ có vị Gioan thứ ba, người mà, ở cuối Tin Mừng, đã bắt đầu việc biên soạn bản văn bằng cách viết: “Chính môn đệ này (người được Chúa Giêsu yêu mến) làm chứng về những điều đó và đã viết ra. (…) và tôi thiết nghĩ: cả thế giới cũng không đủ chỗ chứa các sách viết” (21, 24-25). Và rồi, trong các thư được cho là của Gioan, còn xuất hiện vị kỳ mục, tự giới thiệu mình là tác giả của chúng (“Tôi là kỳ mục”, ở đầu thư thứ 2 và thứ 3).
La Croix: Vậy người Công giáo mừng lễ ai vào ngày 27 tháng 12?
Cha Yves-Marie Blanchard: Chúng ta mừng lễ một nhân vật tập hợp nhiều người lại với nhau, cũng như chúng ta mừng lễ ba người phụ nữ khác nhau nơi thánh Maria Mađalêna. Tất cả những “Gioan” này đều phục vụ cộng đoàn Gioan, một cộng đoàn được truyền thống xác định nằm xung quanh Êphêsô ở Tiểu Á. Cộng đoàn này đã nhận lấy truyền thống của người môn đệ được yêu mến bằng cách dựa vào thẩm quyền của thánh Tông đồ và chứng thực vai trò tích cực của vị kỳ mục hoặc người biên soạn… Việc có nhiều người dưới cùng một tên không có nghĩa là họ không có thực tại lịch sử. Hơn nữa, cách thức này cho thấy tầm quan trọng của cộng đoàn trong việc truyền bá đức tin, hơn là của một văn sĩ độc nhất và được nhận diện rõ ràng.
La Croix: Các thư của Gioan và sách Khải Huyền có phải là tác phẩm của cùng một tác giả không?
Cha Yves-Marie Blanchard: Đối với các bức thư, vâng, điều đó là hiển nhiên. Đối với sách Khải Huyền, nó phức tạp hơn. Bản văn này cũng đến từ cộng đoàn Êphêsô, nhưng ở một thể loại văn học và cách sử dụng tiếng Hy Lạp rất khác. Tuy nhiên, sách Khải Huyền được cho là “của Gioan”, không phải ở tiêu đề mà ở chính bản văn. Đây có phải là một Gioan khác, mà một số người gọi là thánh Gioan ngôn sứ không? Hay đó là một cách, giống như đối với Tin Mừng, dựa vào thẩm quyền của thánh Tông đồ? Ở đây cũng vậy, bí ẩn vẫn còn.
La Croix: Một ngày nào đó, liệu chúng ta sẽ biết người môn đệ được yêu mến là ai không?
Cha Yves-Marie Blanchard: Tôi không nghĩ vậy. “Người môn đệ mà Chúa Giêsu yêu mến” là một bút danh, và từ suốt hai nghìn năm qua chưa có ai giải đáp được bí ẩn, như thể Tin Mừng thứ tư đã làm mọi cách để che giấu danh tính của mình. Tại sao không nói ra tên của một người mà người ta đòi hỏi thẩm quyền và cho thấy tầm quan trọng của người đó như thế? Đó có thể là “người môn đệ quen biết vị thượng tế” đi cùng Phêrô và Chúa Giêsu đến nhà ông Khanan (Ga 18, 15), có lẽ cũng là người có một căn nhà ở Giêrusalem đủ rộng để đón tiếp bữa tiệc ly của Chúa Giêsu… Một người thành thị gần gũi với giới tư tế, chứ không phải là một ngư dân người Galilê, do đó có lẽ là người không thuộc nhóm Mười Hai.
—————————————————————
(1) Linh mục giáo phận Poitiers, tác giả của bài viết « La question du Disciple bien-aimé présente-t-elle encore quelque intérêt », in Tradition et transmission. Une génération de biblistes à l’Institut catholique de Paris, Sophie Ramond dir., coll. « Patrimoines », Cerf, 2016, p. 129-152, và của cuốn Saint Jean à l’heure des dialogues, Cerf, coll. « Lire la Bible », 2023.
———————————————-
Tý Linh chuyển ngữ
(nguồn : nhật báo La Croix)
https://xuanbichvietnam.net/trangchu/thanh-gioan-thanh-tong-do-va-thanh-su-khong-phai-la-mot/
